Wat maakt schilderwerk aan een monument anders dan het werken aan een ‘gewoon’ pand? En wat komt er allemaal kijken bij zo een specialistische klus?
Monumentaal schilderwerk is een vak apart, weet Emiel Brouwer van Oud Holland Schilderwerken als geen ander. “Ik vind het geweldig om de historie en het ambacht van vroeger in stand te houden.”
Oud Holland Schilderwerken
“Het is echt mijn passie om oude panden te onderhouden. We werken veel voor particuliere monumentenbezitters. Vaak hebben zij het pand net gekocht en is er sprake van achterstallig onderhoud. Als wij na een aantal weken klaar zijn, is het monument weer helemaal in ere hersteld: daar kan ik best trots op zijn!”, begint Brouwer. Hij richtte zo’n vijf jaar geleden Oud Holland Schilderwerken in Amsterdam op. Inmiddels weet deze vakman: het is elke keer een verassing wat hij tegenkomt. “Dit heeft voornamelijk met de historie en het eerdere onderhoud te maken. Als de steiger is geplaatst, neem ik daarom de tijd om het pand goed te onderzoeken. Bijvoorbeeld door een vochtmeting te doen, het lood op te tillen, naar de glasafdichtingen te kijken en te inspecteren hoe de staat van de hijsbalk is.”
Lijnolieverf
Volgens Brouwer zijn er erg veel aandachtspunten bij monumentale panden. “Een voorbeeld is dat je vooral bij enkel glas erop moet letten dat het schilderwerk binnen net zo belangrijk is als buiten. Het hout moet goed beschermd zijn, zodat het condenswater van het glas niet in het hout kan trekken.” Welke technieken Brouwer toepast, ligt heel erg aan het soort monument. “Wij doen voornamelijk buitenschilderwerk en houtherstel. Daardoor hebben we iets minder met de speciale schildertechnieken te maken. Wel werken wij graag met een authentieke lijnolieverf van Nederlandse bodem. Dit is een duurzaam product vanwege de natuurlijke grondstoffen en de lange levensduur.”
Hout van vroeger
Bij monumentaal schilderwerk zijn er vaak vereisten aan de gebruikte materialen. “Het is echt belangrijk om met bedrijven samen te werken die ervaring hebben met oude panden. Zij weten welke materialen er gebruikt moeten worden en waarop gelet moet worden. Zo is het hout van vroeger vaak van veel betere kwaliteit dan het hout van nu. Wanneer je hout gaat vervangen, moet je dus op zoek gaan naar hout van dezelfde kwaliteit of beter.”
Behoud realiseren
Vervangen en vernieuwen is echter het laatste redmiddel bij het werken aan monumenten, vindt de vakman. “Met moderne technieken is behoud vaak goed te realiseren. Denk aan deelvervanging van een kozijn. De slechte delen van het kozijn worden dan door ons uitgezaagd, gekopieerd en vervangen. De nieuwe delen worden met de epoxy-methode teruggeplaatst. Op die manier kunnen we bijna onzichtbaar het oude kozijn helemaal herstellen.”
ERM-gecertificeerde bedrijven
Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg (ERM) Momenteel telt ons land 23 ERM-gecertificeerde bedrijven die zich specifiek richten op historisch schilderwerk bij monumenten. Ferdinand Wieman, sectormanager Restauratieschilders bij OnderhoudNL: “Dat waren er twee jaar geleden nog maar vijftien. De laatste jaren stijgt het aantal bedrijven met dit specialisme én melden zich steeds meer schildersbedrijven met interesse in het ERM-certificaat. Deze certificering heeft een positief effect op hun marktpositie én biedt de opdrachtgever veel meer zekerheid op de kwaliteit. Restauratiewerk kun je namelijk maar één keer verpesten.” De ERM-gecertificeerde bedrijven verrichten restauratieschilderwerk aan alle type Rijks- en gemeentelijke monumenten. “Er geldt een strenge procedure om de certificering te behalen.”
Tekst: Daphne Doemges-Engelen
Lees ook: Vakbeurs voor beheer en behoud van monumentaal erfgoed
- Bekijk ook
- monumentaal-schilderwerk.nl/
- onderhoudnl.nl/erm